[TNO-logo]
Museum logo

MUSEUM "WAALSDORP"

Eerste opdracht

  Het experimentele gebruik van luisterapparaten van buitenlands fabrikaat in de late 20-er jaren van de twintigste eeuw was voor het Nederlandse leger niet tevreden stellend. De aard van de bezwaren is in geschreven vorm niet gevonden.
Maar men kan veilig veronderstellen dat de klachten voortkwamen uit de onhandigheid van de apparaten, wat het transport, de installatie en de nauwkeurigheid van de metingen beïnvloedde. Dit veroorzaakte tijdverlies, wat bovendien nog werd vergroot door de benodigde samenwerking met de overige vereiste apparatuur.
Verder waren de akoestische eigenschappen verre van ideaal door bijvoorbeeld mechanisch veroorzaakte bijgeluiden tijdens gebruik van het apparaat.

De studie van dit complex was het onderwerp van een opdracht van de Commissie aan het Meetgebouw. Een aantal bijzonderheden en de voortgang van deze eerste order zijn nog bekend. Daarom zal het onderwerp wat uitgebreider worden behandeld om de werkwijze van het Meetgebouw te illustreren. Volgens nog bestaande documenten is in eerste instantie onderzoek uitgevoerd aan het Tsjechoslowaakse luistertoestel van het fabrikaat Goerz. Van Soest kreeg dit toestel van de Genie van de Nederlandse Krijgsmacht ter beschikking. Hij stelde vast dat de lagering van het apparaat door zijn grote gewicht bij verandering van kaarthoek en/of elevatie zoveel lawaai maakte dat het waar te nemen vliegtuig tijdens zo’n hoekverandering slecht of niet werd gehoord. Een vliegtuig was daardoor moeilijk met het apparaat te volgen. Verder gaven de buizen die het geluid van de gehoorschelpen naar de oren van de waarnemer transporteerden een grote demping en vervorming van het geluid.


Het zeer zware luistertoestel van Goertz

Omdat dit apparaat principiële tekortkomingen bevatte, werd besloten een nieuw prototype te vervaardigen. Deze ontwikkeling werd daarna vergeleken met de Goertz en twee andere luistertoestellen: de Doppelt Richtungshörer en de Barbier, Benard en Turenne, welke dezelfde negatieve resultaten gaven.


Doppelt Richtunghörer op de Waalsdorpervlakte

 

Doppelt Richtungshorer
Doppelt Richtungshörer, fabr. Askania, Duitsland
(volledige weergave 170 kb)

 Equipment by Goerz
De helft van het toestel van Goerz, Tsjechoslowakije
(volledige weergave 285 kb)

 Equipment by Barbier
Apparaat van Barbier, Bénard en Turenne, Frankrijk
(volledige weergave 214 kb)


[Vergelijkingsproef]
Opgestelde luistertoestellen tijdens de
vergelijkingsproeven
(volledige weergave 247 kb)

     


MuseumWaalsdorp@tno.nl

Museum Homepage